Gedichten om mar better dalik te lêzen
Brief oan Jennifer Allora
Miskien wiene wy der beide, Jennifer, mei de holle
net by, miskien wie ik by Simen Styl
of by Tsjerk Hiddes fan Seisbierrum,
of wie ik yn ’e trekker fan Troje
ivich op ’en paad nei de Frede fan Brussel,
doe’t ik yn ’e iene of oare enklave
hearde fan de oansteande ferskining
fan dyn potfisk yn ’e Willemshaven.
Mar wêr wiesto, Jennifer Allora, BA,
Master of Science! Op ’e Dokumenta?
It krong earst net ta my troch. Do!
Fergruttest politike spanningen
yn ’e publike sfear. Wiist ús
op hierskuorren yn sosjale systemen
fan nasjonalisme, miljeu-aktivisme,
op oarlochs- en fersetsproblemen.
Dat klonk net gek.
Mar hâldsto it mei Walt Disney,
dan kinst net achte wurde om each te hawwen
foar de symboalyske diminsje
(sjoen alle assosjaasjes dy’t op
skiednis, kultuer en polityk ta drave),
fan Bolta’s Stiennen Ulebuorden
op ’e boaiem fan ’e Nije Yndustryhaven.
Kenst ús toanielstikken ûnder wetter?
Yn ’e opkeamer: boer Bolta wisket
him it swit fan ’e begreppele foarholle.
Hy woe it skriuwe – ferrek, hy hat it opret:
syn selsdichte ‘Spotfers op potfisk’.
Jennifer! De duvel hat mei Achab troaike,
mei it harpoeneardershânboek fan Hoekstra;
boer Bolta bliuwt yn ’t koaike.
De mobile marketing is oeral itselde
en Keunst ferdwynt út ’e publike romte.
Alve stêden krije alve fonteinen werom;
trekpleisters op ’e swolm fan Troje.
Alve stêden woene klassike gloarje,
mondiale skyn, Bambi, Candy, toverring,
wylst de ûleboerdfiskjes inkeld swimme
yn ’e regionale ferbylding.
Unbidich objekt
In rige foar in dei komt fan ’e kant fan ’e stêd,
se trêdzje nei de yntimidearjende dame
fan molkegers en modder, dea op it dyksbêd.
Unbidich objekt fan wield’rige reklame,
neongriene dream fan ’t kûze heitelân;
kitsj yn bochten op ’e gouden bân.
De dyk, dy’t polder mei kwelder ferbynt
ta in fantasij foar Si- en oare nezen
(de ynteressearre slinger, dy’t efterdyks ferdwynt
om aanst wer oer it waad te sjezen),
sjocht yuan, euro en Dark Sky Park hân yn hân –
Sense of Place, wêr is ús strân?
Wykeinskarrels saaiden del op ’e dyk.
De jonges mei in krat, de losse fammen
op neillakke fuotten tripkjend yn it râneryk.
In jûn as in krânse oan ’e muorre kramme,
mar de fûgels boppe ’t simmerkoarn
fleagen op mei ’t lûdzjen fan ’e hoarn:
teken foar it wiks’ljen fan ’e wacht.
Sûnt hoechst om in seehûn mar te sms’en;
in oerstreaming kostet breedbyldpracht,
yn ’e hoeke seebaby’s schnappsflessen.
En foar wat wrakhout skillest gewoan
mei de Wrakhout-Tillefoan.
Wol men no yn ’e nacht de stjerren sjen,
men lit it flikkerjen troch in sichtgat drippe
fan in krappe kabine, dêr’t in tagongspriis op kin.
Mar it observatoarium, dêr’t ík it Al bedjippe,
de dykskrún, kin sûnder kloan.
It lit de grutte romte ûnbedoarn.
Folle heger as de dyk is de ekonomy;
de wyldste plannen kinne net mislearje.
Tourism must have scale, sizze dy-en-dy
en in wid’re krite mient derfan te profitearjen.
Hoewol, seit it sjoernaal fan ’e Polygoan,
Koehoal is al hot sûnt it Karboan.
Wat sân dus, mear hie net hoegd. In winterstil plak
om blaaskes fan wier te knappen.
Niis woe in ferheljende núnder syn gerak –
ik ha skulpen fûn, en farske fuotstappen.
Noartsker en batsk komme no de seeën oan.
De tiid, in rûzjen út ’e toan,
bout in dûbel byld fan reuzeminsk:
platen foar de kop, dy’t foar gjin floed ferblikke.
Sok digitaal folk hat in hegedikewinsk
en monuminten wol it derop, net te rikken.
It Grutte belibje, boppe mjitte en ferbân,
dat mega kostet de dyk syn kroan
fan âlde foarst. Hâld fêst. Goeie sûch. Fierste grins.
Op basaltblokken sille bernestimmen
wol neame wat him net fange lit. Of by it yntins
en mei permisje yn ’e pinne klimmen.
Folkloare bringe de kranten moarn;
De seedyk! De seedyk is stoarn!
Mear fan Abe de Vries
Tsjinwynkronyk 2018 #1 It earste fearnsjier fan it kulturele haadstêdbarren sit derop! Fers2 hat mar in bytsje lêst fan hân fan dat fearnspart. Mar LF2018 nammerstemear |
Ut Mienskar: Sonnetten Doarp, dij binn’ swierrichheden brocht / yn romtes dêr’t wy stikten fan it gnizen. |
Ut Mienskar: Sonnetten Men soe in ekspresjonist, in fauvist wêze wolle, / wurkjend yn syn earste blauwe perioade, / mei in toets, op foarbyld fan âlden stuolle |
Ferskriftliking en ferboargerliking fan Fryske literatuer: It wurk fan Cor Wielsma (1845-1922) |
Yn ’e iensumens fan it Koarnjumer Aldlân Hy siet beknypt tusken ‘klerikaal en liberaal, tusken sosjalist en populist’. Der is lykwols reden om oan te nimmen dat der noch wat oars wie … |
‘Fryslâns fee is hearefee, Fryslâns grûn is hearegrûn’ It is even nei healwei njoggenen, de kâlde moandeitejûn fan 18 November 1901, en hy hat tefolle dronken. |
Folksskriuwerij en lokale elites yn de Lytse Bouhoeke De Lytse Bouhoeke is yn it midden fan de njoggentjinde ieu in lytse wrâld. Drok ûnderling ferkear fan boeren, skoalmasters, dûmnys, smidden … |
Neo-folk as krityk op it kapitalisme Folksferhalen binne, om binnentroch te stekken, sterke stikken dy’t de generaasjes bylâns trochferteld wurde op jierdeisfeestjes. |
‘Freonen fan âlds, farwol!’ ‘Ofskie’ is, as ik myn sin sis, ien fan ’e kaaifersen fan Piter Jelles Troelstra. |
Indian summer yn in sjaletsy op ’e Twizelerheide Foar it rút Crazy, it hynder sûnder namme, / tjirget tsjin it spantou foar wat gers. |