Gedichten om mar better dalik te lêzen
Brief oan Jennifer Allora
Miskien wiene wy der beide, Jennifer, mei de holle
net by, miskien wie ik by Simen Styl
of by Tsjerk Hiddes fan Seisbierrum,
of wie ik yn ’e trekker fan Troje
ivich op ’en paad nei de Frede fan Brussel,
doe’t ik yn ’e iene of oare enklave
hearde fan de oansteande ferskining
fan dyn potfisk yn ’e Willemshaven.
Mar wêr wiesto, Jennifer Allora, BA,
Master of Science! Op ’e Dokumenta?
It krong earst net ta my troch. Do!
Fergruttest politike spanningen
yn ’e publike sfear. Wiist ús
op hierskuorren yn sosjale systemen
fan nasjonalisme, miljeu-aktivisme,
op oarlochs- en fersetsproblemen.
Dat klonk net gek.
Mar hâldsto it mei Walt Disney,
dan kinst net achte wurde om each te hawwen
foar de symboalyske diminsje
(sjoen alle assosjaasjes dy’t op
skiednis, kultuer en polityk ta drave),
fan Bolta’s Stiennen Ulebuorden
op ’e boaiem fan ’e Nije Yndustryhaven.
Kenst ús toanielstikken ûnder wetter?
Yn ’e opkeamer: boer Bolta wisket
him it swit fan ’e begreppele foarholle.
Hy woe it skriuwe – ferrek, hy hat it opret:
syn selsdichte ‘Spotfers op potfisk’.
Jennifer! De duvel hat mei Achab troaike,
mei it harpoeneardershânboek fan Hoekstra;
boer Bolta bliuwt yn ’t koaike.
De mobile marketing is oeral itselde
en Keunst ferdwynt út ’e publike romte.
Alve stêden krije alve fonteinen werom;
trekpleisters op ’e swolm fan Troje.
Alve stêden woene klassike gloarje,
mondiale skyn, Bambi, Candy, toverring,
wylst de ûleboerdfiskjes inkeld swimme
yn ’e regionale ferbylding.
Unbidich objekt
In rige foar in dei komt fan ’e kant fan ’e stêd,
se trêdzje nei de yntimidearjende dame
fan molkegers en modder, dea op it dyksbêd.
Unbidich objekt fan wield’rige reklame,
neongriene dream fan ’t kûze heitelân;
kitsj yn bochten op ’e gouden bân.
De dyk, dy’t polder mei kwelder ferbynt
ta in fantasij foar Si- en oare nezen
(de ynteressearre slinger, dy’t efterdyks ferdwynt
om aanst wer oer it waad te sjezen),
sjocht yuan, euro en Dark Sky Park hân yn hân –
Sense of Place, wêr is ús strân?
Wykeinskarrels saaiden del op ’e dyk.
De jonges mei in krat, de losse fammen
op neillakke fuotten tripkjend yn it râneryk.
In jûn as in krânse oan ’e muorre kramme,
mar de fûgels boppe ’t simmerkoarn
fleagen op mei ’t lûdzjen fan ’e hoarn:
teken foar it wiks’ljen fan ’e wacht.
Sûnt hoechst om in seehûn mar te sms’en;
in oerstreaming kostet breedbyldpracht,
yn ’e hoeke seebaby’s schnappsflessen.
En foar wat wrakhout skillest gewoan
mei de Wrakhout-Tillefoan.
Wol men no yn ’e nacht de stjerren sjen,
men lit it flikkerjen troch in sichtgat drippe
fan in krappe kabine, dêr’t in tagongspriis op kin.
Mar it observatoarium, dêr’t ík it Al bedjippe,
de dykskrún, kin sûnder kloan.
It lit de grutte romte ûnbedoarn.
Folle heger as de dyk is de ekonomy;
de wyldste plannen kinne net mislearje.
Tourism must have scale, sizze dy-en-dy
en in wid’re krite mient derfan te profitearjen.
Hoewol, seit it sjoernaal fan ’e Polygoan,
Koehoal is al hot sûnt it Karboan.
Wat sân dus, mear hie net hoegd. In winterstil plak
om blaaskes fan wier te knappen.
Niis woe in ferheljende núnder syn gerak –
ik ha skulpen fûn, en farske fuotstappen.
Noartsker en batsk komme no de seeën oan.
De tiid, in rûzjen út ’e toan,
bout in dûbel byld fan reuzeminsk:
platen foar de kop, dy’t foar gjin floed ferblikke.
Sok digitaal folk hat in hegedikewinsk
en monuminten wol it derop, net te rikken.
It Grutte belibje, boppe mjitte en ferbân,
dat mega kostet de dyk syn kroan
fan âlde foarst. Hâld fêst. Goeie sûch. Fierste grins.
Op basaltblokken sille bernestimmen
wol neame wat him net fange lit. Of by it yntins
en mei permisje yn ’e pinne klimmen.
Folkloare bringe de kranten moarn;
De seedyk! De seedyk is stoarn!
Mear fan Abe de Vries
Bauernepik, Dorfsgeschichte en it Fryske plattelânsproaza ‘Ik meen dat de mensen in de regio iets zelfbewuster ten aanzien van de eigen literatuur mogen zijn…’ |
Om de seine fan de skiene Goadinne: Tema’s en motiven yn de earste jiergong fan Iduna ‘Wy hawwe hjir te krijen mei literatuer, dy’t hjoed de dei amper mear lêzen en wurdearre wurdt…’ |
In modernistyske misser Hjerre Gerrits van der Veen neffens Anne Wadman. Anne Wadman wie 18 jier jong en op syk nei ideeën foar romansenario’s… |
Ferlet fan Frysk In Deltaplan foar it Frysk kin net ophâlde nei de paragraaf ûnderwiis. It komt oan op in belied dat soarget foar ferlet fan it Frysk |
‘Mar om wer op myn forhael to kommen’ Tsjibbe Gearts van der Meulen en de literêre krityk Né, achte lêsers! (hearders! sei ik foarhinne) de înbîlding docht folle… |
De stjerrekaart fan Harmen Sytstra It is July 1844; te Ljouwert wurdt in grutte Tentoonstelling van Voortbrengselen van Nijverheid en Kunst, door Friezen vervaardigd holden... |
‘In stikmannich goede wurden’ Oer de kulturele betsjutting fan it nije Lieteboek ‘Wa’t ea lústere nei it liet dat it minskdom op syn lange reis troch de ieuwen song, sil heard hawwe…’ |
Non-konformisme yn de ‘folksskriuwerij’ It Fryske realisme as emansipaasjeliteratuer Elkenien dy’t in rol spilet binnen de Fryske literatuer moat wekker wurde. |